باب گزيدهسخنان حكمت آميز و اندرزهاىامير المؤمنين عليه السلام
و در اين گزيده است پاسخ پرسشهايى كه از آن حضرت شدهو نيز سخنان كوتاه او درباره مطالبى كه منظورنظرش بوده است.
1
على(ع)فرمود:به هنگام بروز فتنه چون اشتر دو ساله باش كه نه پشتى استواردارد كه بر آن سوار توان شد و نه پستانى شيرده،كه از آن شير توان دوشيد.
2
و فرمود(ع):آنكه طمع را شعار خود سازد،خود را خوار ساخته و هر كهپريشانحالى خويش با ديگران در ميان نهد،تن به ذلت داده است و كسى كه زبانش براو فرمان راند،بىارج شود.
3
و فرمود(ع):بخل،ننگ است و ترس،نقص است و تنگدستى،زبان زيرك را ازبيان حجتش بر بندد و بينوا در شهر خود غريب است و ناتوانى،آفت است وشكيبايى،دليرى است و زهد، توانگرى است و پارسايى،چونان سپر است.
4
و فرمود(ع):بهترين همنشين خشنودى است از خواستخداوند
5
و دانش،ميراثىاست گرانمايه و آداب،زيورهايى نو به نو و انديشه،آينهاى صافى است.
6
و فرمود(ع):سينه عاقل صندوقچه راز اوست و خوشرويى دام دوستى است وبرد بارى،گورگاه زشتيها.
و نيز روايتشده كه آن حضرت در بيان اين معنى فرموده است كه آشتى جويى،سرپوش عيبهاست.هر كه از خود خشنود بود،خشم گيرندگانش بسيارند
7
و فرمود(ع):و صدقهدارويى استشفا بخش و اعمال بندگان در اين جهان،مقابل چشم آنهاست درآن جهان.
8
و فرمود(ع):از اين انسان در شگفتشويد،به قطعهاى پيه مىبيند و به پارهگوشتى سخن مىگويد و به تكه استخوانى مىشنود و از شكافى نفس مىكشد.
9
و فرمود(ع):وقتى كه دنيا به قومى روى آورد،خوبيهاى ديگران را به آنها عاريتدهد و چون پشت كند،خوبيهايشان را از ايشان بستاند.
10
و فرمود(ع):با مردم به گونهاى بياميزيد،كه اگر بميريد،بر شما بگريند و اگربمانيد با شما دوستى كنند.
11
و فرمود(ع):چون بر دشمن ظفر يافتى،عفو و گذشت را شكرانه پيروزيتقرار ده.
12
و فرمود(ع):ناتوانترين مردم،كسى است كه در يافتن دوست ناتوان باشد وناتوانتر از او،كسى است كه دوستى فرا چنگ آرد و ضايعش گذارد.
13
و فرمود(ع):چون سرآغاز نعمتبه شما رسد با كم سپاسى دنباله آن را نبريد.
14
و فرمود(ع):كسى را كه نزديكانش واگذارند،بيگانگانش دست گيرند.
15
و فرمود(ع):هر فريب خوردهاى درخور عتاب نيست.
16
و فرمود(ع):كارها دستخوش تقديرند،آنسان،كه گاه تدبير سبب مرگ شود.
17
از آن حضرت درباره اين سخن پيامبر(ص)پرسيدند كه فرموده بود:رنگ سفيد موى راتغيير دهيد و خود را همانند يهودان مسازيد و او فرمود:
اين سخن را رسول الله(ص)زمانى فرمود كه مسلمانان اندك بودند،اما اكنون كهدايره اسلام فراخ گرديده و دين استقرار يافته،هركس به اختيار خود است.
18
درباره كسانى كه از پيكار در كنار او،كناره گرفته بودند،چنين فرمود:حق را واگذاشتند وباطل را يارى نكردند.
19
و فرمود(ع):هر كه عنان مركب آرزو را رها كند و در پى آن بشتابد مرگش بلغزاند وبر زمين زند.
20
و فرمود(ع):از لغزشهاى جوانمردان درگذريد،كه هيچيك از آنان نلغزد،مگر آنكهدست او در دستخدا باشد و برداردش.
